Genetika, genomika ta beste - Kafepintxo

Etxeratze-agindurako genetika (116): Zientziaren erantzuna COVID-19aren aurrean

Pandemia honetan zientzia ezinbestekoa izan dela argi dago. Baina nola eragin die zientziagintzan ari direnei pandemiak? Zer nolako iritziak dituzte bere kudeaketa eta ondorioei buruz? Frontiers taldeak akademiak COVID-19aren pandemiaren aurrean nola erantzun duen ezagutzeko inkesta bat abiatu zuen eta 25.000 ikertzaile inguruk bete dute. Hauek dira jasotako iritzien ondorio nagusiak:

  • Etenaldi erraldoia egon bada ere, inkesta egin zeneko garaian ikertzaileen lana ez zegoen nabarmenki kaltetua, askok bere lana egiteko gai baitziren.
  • Ikertzaile askok esan dute politikariek ez dituztela kontuan hartu zientzia-gomendioak pandemia apaltzeko.
  • Inkesta bete duten ikertzaileen ia erdia arduratuta dago pandemiaren epe luzeko eragina finantziazioan.
  • Ikertzaileek politikariei eskatzen diete oinarrizko ikerkuntzan finantziazio gehiago, eta bide hobeak zientziek gomendioak eman ditzaten erabakiak hartzerako orduan. 
  • Pandemiak eragin du ikertzaile askok berpentsatzea nola partekatzen duten beren lana, sarbide irekiaren, datuen partekatzearen eta preprint zerbitzuen mesedetan.
  • Ikertzaile gehienek parte hartu nahi dute lan taldeetan, birusa zuzenean ikertzeko nahiz jakintza-arlo anitzen bitarteko jakintza partekatzeko.
  • Kezkak daude etorkizuneko pandemiekin, baina klima-larrialdiarekin kezka berdina dute, zientziari esker prestatu eta apaldu daitezkeenak.
  • Ikertzaileek nabarmentzen dute COVID-19 gaixotasunaren pandemiatik ikasi behar dagoela, horrela etorkizunean erresilientzia handiagoa izateko.

Inkesta osoaren inguruko txostena eskuragarria dago ere.

Itxialdirako genetika sorta
Lehenengo txandaren hasiera
1) Birusak
2) Immunitate-sistema
3) Antigorputzak
4) SARS-CoV-2aren jatorria
5) Termozikladorea
6) Gene-marketina
7) Zoroa eta patxadaz, mesedez 
8) ACE2 hartzailea
9) SARS-CoV-2aren geneak
10) 150 gene-testu
11) Etxeko gene-lanak
12) RNA
13) Endorfinen genetika
14) SARS-CoV-2aren jatorria (II)
15) Birusei aurre egiten
16) Tuskegee deitutako amesgaiztoa
17) Urtaroko gripearen genetika
18) Eugenesia eta Darwinismo soziala 2.0
19) Laborategietako langileei, eskerrak
20) Ez da guda bat, auzolana da
21) COVID-19ari gene-sentikortasuna
22) Gripe-pandemien genetika
23) Genetika zientzia-fikzioko filmetan
24) Beldurraren genetika
25) Parte-hartzearen garrantzia
26) Erratuta nengoen eta erratuko naiz
27) (gene-)datuen gobernantza
28) Genomak berdefinitzen
29) Minbizien gene-bilduma erraldoia
30) Gaixotasunak sailkatzen
31) Pangolinak
32) Saguzarrak
33) Zitokinen ekaitza
34) Gainontzeko epidemiak (I) – GIB
35) Gainontzeko epidemiak (II) – Ebola
36) Gainontzeko epidemiak (III) – Kolera
37) Gainontzeko epidemiak (IV) – Herpesbirusak eta H. pylori
38) Gainontzeko epidemiak (V) – Patogenoak ez direnak
39) Gainontzeko epidemiak (VI) – Etortzear dauden epidemiak aurreikusten
40) Bizi-urteak kentzen dituzten mutazioak 
41) Birus erraldoiak
42) Jirafen lepoa
43) Hesteak minberak direnean
44) Eboluzioa bueltan da
45) Zama diren onurak
46) COVID-19a eta tripak
47) Gene-dibertsitatea
48) Bigarren olatuak
49) Sexu-kromosomak eta bizi-luzera
50) Gene-aholkulariak
51) Adituaren falazia
52) Bio zuk zeuk egin
53) Koronabirusen erretratua
54) Bizi(tz)a konplexua da
55) Etxabereak eta gu
56) Genometako guda-hotza
57) Kontserbazioa eta gene-aldaerak
58) Normaltasuna
59) Gaixotasunak eta sexua
60) Gene-dosia orekatzen
61) Gizakion adaptazio lokalak
62) Estigmak diren geneak
63) Zientzia-artikuluetan itota
64) Zientzian konfiantza
65) Gene-informazioaren balioa
66) Mikrobiomaren eragina immune-sisteman
67) Immune-sistema eraginkorrak SARS-CoV-2a antzematen
68) Zabor-posta zientzian
69) COVID-19ari buruz datuak partekatzen
70) Espezieen mugak
71) Genomaren zaindaria, gene-ediziorako oztopo
72) Gene-informazioa lagatzea
73) Birusak minbizien aurka
74) Egitasmo handien datuak erabiltzen
75) Gene biziak arrazakeriaren kontra
76) Sormena
77) Gene-lengoaia (I) – Hizkiak
78) Gene-lengoaia (II) – Patroiak ta egiturak
79) Gene-lengoaia (III) – Interpretazioa
80) Gene-lengoaia (IV) – Eboluzioa
81) Gene-lengoaia (eta V) – Etorkizuna
82) Omikak gaixotasun infekziosoak ikertzeko
83) Gene-arriskua erabiltzen
84) Geneen aktibitatea aurreikusten
85) Ezer ez da dirudiena
eta 86) Bizitza oso bat aurretik ikasten jarraitzeko
Lehenengo txandaren bukaera

Bigarren txandaren hasiera
87) Jakinpozaren alde, beti
88) Korodatuak
89) #Koropilulak
90) Dengea
91) Korodatuak (2)
92) #Koropilulak (2)
93) PCR
94) Korodatuak (3)
95) Genetikaren etorkizuna (1)
96) Koropilulak (3)
97) Gripearen zain
98) Genetikaren etorkizuna (2)
99) Koropilulak (4)
100) Pedagogia
101) Genetikaren etorkizuna (3)
102) Genetika telesailetan (5)
103) Genetikaren etorkizuna (4)
104) Hofstadteren legea
105) Genetikaren etorkizuna (5)
106) Kororen genomarekin olgetan
107) Genetikaren etorkizuna (6)
108) Nobel saria CRISPRaren asmatzaileei
109) Genetikaren etorkizuna (7)
110) COVID-19ari gene-sentikortasuna (2)
111) Genetikaren etorkizuna (8)
112) Gene-erregulazioa
113) Genetikaren etorkizuna (9)
114) Koro kontserbakorra
115) Genetikaren etorkizuna (10)